Əmək Haqqının Hesablanması : Nümunələrlə İzahlı Bələdçi
Əmək Haqqının Hesablanması, əmək haqqından tutulmalar (2025), əmək tutulmaları, əmək haqqı ödənişlərinin hesablanması və tutulması misallarla izah edilir

 

 

Əmək Haqqı Hesablanması, əmək haqqından tutulmalar : Nümunələrlə İzahlı Bələdçi

 

Asan dillə izah versək, əmək haqqı ilə əlaqədar prosedur (“payroll”) işçilərə ödənişlərin hesablanması və paylanmasını əhatə edir. Əmək Məcəlləsinə uyğun olaraq maaş və digər məcburi ödənişləri nəzərdə tutan bu proses gəlir vergisi, dövlət sosial müdafiə fondu ("DSMF") üzrə tutulmaları və digər məcburi sosial ödənişlərlə bağlı tutulmaları ehtiva edərək daha da mürəkkəbləşir. Aşağıdakı məlumat nümunələrlə birlikdə Azərbaycanda müxtəlif kontekstlərdə tətbiq edilən qayda və prosedurları işıqlandırır:

 

Əmək haqqından tutulmalar və onların hesablanması (2025)

 

Əmək haqqının hesablanması Azərbaycanda əmək haqqı ilə bağlı ən mürəkkəb insan resursları üzrə məsələlərdən biridir.

Əmək haqqından tutulmalar zamanı tətbiq ediləcək düstur aşağıdakı kimi göstərilə bilər:

 

Hesablanmış maaş - Gəlir vergisi - DSMF tutulmaları - İşsizlikdən sığorta haqqı - İcbari tibbi sığorta haqqı = Xalis maaş

 

Əmək haqqının hesablanmasının əsas aspekti tutulmaların dəqiq təsviridir ki, bu da hesablanmış maaşdan xalis maaşın müəyyən edilməsi ilə nəticələnir. Hesablama prosesinin ilkin mərhələlərində aşağıdakı hallar təyin edilməlidir:

  1. İşçinin qeyri-dövlət və qeyri-neft-qaz sektorunda işləməsi və ya dövlət və neft-qaz sektorunda çalışması;
  2. İşçinin gəlir vergisi və sosial töhfələr (DSMF, İSH və İTS) baxımından güzəştli və ya güzəştsiz müddəalara tabe tutulması, başqa sözlə, işçiyə gəlir vergisi güzəştlərinin tətbiq edilib-edilməməsi.

 

Verilən cavabların işığında hesablama aşağıdakı kimi aparılacaq.

 

Əmək haqqından tutulmalar (2025)

 

Azərbaycanda əmək haqqından tutulan vergilər kimi ayrıca bir anlayış yoxdur. Əmək haqqından vergi tutulması şəxsi gəlir vergisi və məcburi sosial ödənişlərə uyğun qaydada həyata keçirilir. Aşağıda Azərbaycanda əmək haqqının vergitutma aspektlərini, əmək haqqı tutulmaları (2025-ci il üzrə)  izah edirik.

 

Gəlir vergisi baxımından güzəştsiz şərtlərlə ödəniş

 

Dövlət sektorunda

 

İşçilərdən tutulmalar

 

Gəlir vergisi ilə bağlı işçinin maaşının dəqiq məbləğinin təyinatı zəruridir. Vergiyə cəlb olunan məbləğ 2500 manata qədərdirsə, vergiyə cəlb olunan məbləğdən, yəni bütün maaşdan 200 manat çıxılır, sonra qalan hissə 14%-ə vurulur. Vergiyə cəlb olunan məbləğ 2500 manatdan çoxdursa, maaşdan 2500 manat çıxılır, sonra qalan hissə 25%-ə vurulur, nəticəyə isə 350 manat əlavə edilir.

 

DSMF tutulmaları ilə bağlı aylıq maaş 3%-ə vurulur.

İşsizlikdən sığorta haqqı ilə bağlı hesablanmış aylıq maaş 0,5%-ə vurulur.

İcbari tibbi sığorta haqqı ilə bağlı maaşın dəqiq məbləği dinamikanı dəyişir. Maaş 8000 manata qədərdirsə, hesablanmış aylıq maaş 2%-ə vurulur. Maaş 8000 manatdan çoxdursa, aylıq maaşdan 8000 manat çıxılır, sonra qalan məbləğ 0,5%-ə vurulur, nəticəyə isə 160 manat əlavə edilir.

 

Nümunə 1:

SOCAR-da işləyən işçi ümumi maaş olaraq aylıq 8500 manat alır, onun xalis maaşı, yəni ona ödəniləcək məbləğ 6190 AZN təşkil edir:

 

HESABLANMIŞ

Maaş

Gəlir vergisi

DSMF

tutulmaları

İşsizlikdən sığorta haqqıİcbari tibbi sığorta haqqı

XALİS

Maaş

8500₼(8500-2500) * 25% + 350 = 18508500 * 3%=2558500 * 0.5%=42.5160 + (8500 - 8000) * 0.5% = 162.56190₼

 

İşəgötürənlərdən tutulmalar

 

DSMF tutulmaları ilə bağlı işçinin aylıq maaşı 22%-ə vurulur.

İşsizlikdən sığorta haqqı ilə bağlı hesablanmış aylıq maaş 0,5%-ə vurulur.

İcbari tibbi sığorta haqqı ilə bağlı maaşın dəqiq məbləği dinamikanı dəyişir. Maaş 8000 manata qədərdirsə, hesablanmış aylıq maaş 2%-ə vurulur. Maaş 8000 manatdan çoxdursa, aylıq maaşdan 8000 manat çıxılır, sonra qalan məbləğ 0,5%-ə vurulur, nəticəyə isə 160 manat əlavə edilir.

 

Nümunə 2:

Nümunə 1-dəki işçi üçün işəgötürən 2075 AZN ödəyəcək:

 

HESABLANMIŞ

Maaş

DSMF

tutulmaları

İşsizlikdən sığorta haqqıİcbari tibbi sığorta haqqı

Ödəniləcək

Məbləğ

8500₼8500 * 22%=18708500 * 0.5%=42.5160 + (8500 - 8000) * 0.5% = 162.52075₼

 

 

Qeyri-dövlət və qeyri-neft-qaz sektoru

 

İşçilərdən tutulmalar

 

Gəlir vergisi ilə bağlı işçinin maaşının dəqiq məbləği müəyyən edilməlidir. Vergiyə cəlb olunan məbləğ 8000 manata qədərdirsə, 0% vergi tutulur. Vergiyə cəlb olunan məbləğ 8000 manatdan çoxdursa, maaş 14%-ə vurulur.

DSMF tutulmaları ilə bağlı maaş 200 manata qədərdirsə, aylıq maaş 3%-ə vurulur. Maaş 200 manatdan çoxdursa, maaşdan 200 manat çıxılır, qalan məbləğ 10%-ə vurulur, nəticəyə isə 6 manat əlavə edilir.

İşsizlikdən sığorta haqqı ilə bağlı hesablanmış aylıq maaş 0,5%-ə vurulur.

İcbari tibbi sığorta haqqı ilə bağlı maaşın dəqiq məbləği dinamikanı dəyişir. Maaş 8000 manata qədərdirsə, hesablanmış aylıq maaş 2%-ə vurulur. Maaş 8000 manatdan çoxdursa, aylıq maaşdan 8000 manat çıxılır, sonra qalan məbləğ 0,5%-ə vurulur, nəticəyə isə 160 manat əlavə edilir.

 

Nümunə 3:

 

Caspian Legal Center-də işləyən işçi hesablanmış maaş olaraq aylıq 3000 manat alır, onun xalis maaşı, yəni ona ödəniləcək məbləğ 2639 AZN təşkil edir:

 

HESABLANMIŞ

Maaş

Gəlir vergisi

DSMF

tutulmaları

İşsizlikdən sığorta haqqıİcbari tibbi sığorta haqqı

XALİS

Maaş

3000₼3000 * 0% = 06 + (3000-200) * 10% = 2863000 * 0.5%=153000 * 2% = 602639₼

 

İşəgötürənlərdən tutulmalar

 

DSMF tutulmaları ilə bağlı maaş 200 manata qədərdirsə, aylıq maaş 22%-ə vurulur. Maaş 200 manatdan çoxdursa, maaşdan 200 manat çıxılır, qalan məbləğ 15%-ə vurulur, nəticəyə isə 44 manat əlavə edilir.

İşsizlikdən sığorta haqqı ilə bağlı hesablanmış aylıq maaş 0,5%-ə vurulur.

İcbari tibbi sığorta haqqı ilə bağlı maaşın dəqiq məbləği dinamikanı dəyişir. Maaş 8000 manata qədərdirsə, hesablanmış aylıq maaş 2%-ə vurulur. Maaş 8000 manatdan çoxdursa, aylıq maaşdan 8000 manat çıxılır, sonra qalan məbləğ 0,5%-ə vurulur, nəticəyə isə 160 manat əlavə edilir.

 

Nümunə 4:

 

Nümunə 3-dəki işçi üçün işəgötürən 539 AZN ödəyəcək:

 

HESABLANMIŞ

Maaş

DSMF

tutulmaları

İşsizlikdən sığorta haqqıİcbari tibbi sığorta haqqı

Ödəniləcək

Məbləğ

3000₼44 + (3000-200) * 15% = 4643000 * 0.5%=153000 * 2% = 60539₼

 

 

Gəlir vergisi baxımından güzəştli şərtlərlə ödəniş

 

Azərbaycan Vergi Məcəlləsinə görə müəyyən kateqoriyalı işçilərə güzəştlər tətbiq olunur , yəni onların maaşının vergiyə cəlb olunan məbləği azaldılır. Bu güzəştlər işçinin qeyri-dövlət və qeyri-neft sektorunda işləməsindən və ya dövlət şirkətlərində çalışmasından asılı olmayaraq həyata keçirilir:

 

Vergiyə cəlb olunan gəlir 800 AZN azaldılır

 

1. Şəhid statusu almış şəxslərin valideynləri, dul arvadları (ərləri) və övladları

 

2. Vergiyə cəlb olunan gəlir 400 AZN azaldılır

 

  • Azərbaycan Respublikasının Vətən Müharibəsi Qəhrəmanları
  • Azərbaycanın Milli Qəhrəmanları
  • Sovet İttifaqı və Sosialist Əməyi Qəhrəmanları
  • Müharibə ilə əlaqədar əlilliyi olan şəxslər
  • Həlak olmuş, yaxud sonralar vəfat etmiş döyüşçülərin (şəhid statusu almış şəxslər istisna olmaqla) dul arvadları (ərlərinin) və övladları
  • 1941-1945-ci illərdə arxa cəbhədə fədakar əməyinə görə orden və medallar ilə təltif edilmiş şəxslər
  • Qanunvericiliklə müəyyən edilmiş qaydada müharibə veteranı adı almış şəxslər
  • Çernobıl AES-də qəza, mülki və ya hərbi təyinatlı atom obyektlərində digər radiasiya qəzaları nəticəsində, habelə nüvə qurğularının hər hansı növləri, o cümlədən nüvə silahı və kosmik texnika ilə bağlı olan sınaqlar, təlimlər və başqa işlər nəticəsində şüa xəstəliyinə və şüa yükü ilə əlaqədar xəstəliyə tutulmuş və ya bu xəstəlikləri keçirmiş şəxslər

 

3. Vergiyə cəlb olunan gəlir 200 AZN azaldılır

 

  • Orqanizmin funksiyalarının 61-100 faiz pozulmasına görə əlilliyi müəyyən edilmiş şəxslər (müharibə ilə əlaqədar əlilliyi müəyyən edilmiş şəxslər istisna olmaqla)
  • Əlilliyi olan uşaqlar
  • Daimi qulluq tələb edən əlilliyi olan uşağa və ya orqanizmin funksiyalarının 81-100 faiz pozulmasına görə əlilliyi müəyyən edilmiş şəxsə baxan və onunla birlikdə yaşayan valideynlərdən (o cümlədən övladlığa götürən şəxslərdən) biri (özlərinin istəyi ilə), arvad (ər), himayəçi və ya qəyyum

 

4. Vergiyə cəlb olunan gəlir 100 AZN azaldılır

 

  • Həlak olmuş, yaxud sonralar vəfat etmiş döyüşçülərin (şəhid statusu almış şəxslər istisna olmaqla) valideynləri, habelə vəzifələrinin icrası zamanı həlak olmuş dövlət qulluqçularının valideynləri və arvadları (ərləri). Bu şəxslərin arvadlarına (ərlərinə) güzəşt o halda verilir ki, onlar təkrar nikaha girmiş olmasınlar.
  • Əfqanıstana və döyüş əməliyyatları aparılan başqa ölkələrə göndərilmiş hərbi qulluqçular və təlim-yoxlama toplanışlarına çağırılmış hərbi vəzifəlilər.
  • Məcburi köçkünlər və onlara bərabər tutulan şəxslər. Bu güzəşt mənzil qanunvericiliyinə və ya mülki hüquqi əqdlərə əsasən ayrıca mənzil sahəsi əldə etməsi nəticəsində daimi məskunlaşmış şəxslərə şamil edilmir.

 

5. Vergiyə cəlb olunan gəlir 50 AZN azaldılır

 

Qohumluq dərəcəsindən asılı olmayaraq himayəsində azı üç nəfər, o cümlədən gündüz təhsil alan 23 yaşınadək şagirdlər və tələbələr olan ər və ya arvaddan biri

 

Nümunə 5:

 

Əgər Nümunə 1-dəki işçi şəhid olmuş döyüşçünün valideynidir, 100 AZN güzəşti nəzərə alınmaqla gəlir vergisi 8400 manatdan tutulur. Beləliklə, xalis maaş 6215 AZN təşkil edir:

 

HESABLANMIŞ

Maaş

Gəlir vergisi

DSMF

tutulmaları

İşsizlikdən sığorta haqqıİcbari tibbi sığorta haqqı

XALİS

Maaş

8500₼(8400 - 2500) * 25% + 350 = 18258500 * 3%=2558500 * 0.5%=42.5160 + (8500 - 8000) * 0.5% = 162.56215₼

 

 

İllik məzuniyyətlər: məzuniyyət ödənişinin hesablanması

 

İllik məzuniyyət üçün ödəniş Əmək Məcəlləsi ilə ciddi şəkildə tənzimlənir. Əslində, bu cür məcburi məzuniyyət ödənişinin (“məzuniyyət haqqı”) hesablanması zamanı edilən səhvlər Azərbaycanın əmək haqqı qaydalarına dair ən çox aydınlaşdırılmalı sahələri arasındadır.

Məzuniyyət dövrü üçün ödənilən orta maaş, məzuniyyətin verildiyi aydan əvvəlki 12 təqvim ayı üçün orta maaş əsasında müəyyən edilir. 12 təqvim ayından az işləmiş və məzuniyyətə çıxmış işçinin orta aylıq maaşı faktiki olaraq işlənilmiş tam təqvim ayları əsasında hesablanır.

Orta aylıq maaş məzuniyyətdən əvvəlki 12 təqvim ayı üçün ümumi maaşın 12-yə bölünməsi ilə tapılır və bir günün maaş məbləği alınan məbləğin aydakı orta illik təqvim günlərinin sayına - 30,4-ə bölünməsi ilə müəyyən edilir. Bu yolla müəyyən edilmiş bir günün maaş məbləği məzuniyyət dövrünün təqvim günlərinin sayına vurulur.

İş günü hesab edilməyən və məzuniyyət dövrünə düşən bayram günləri məzuniyyət günlərinə daxil edilmir və ödənilmir.

 

Nümunə 6:

 

İşçi 2025-ci il yanvar ayı üçün yanvarın 1-dən 8-dək 8 günlük məzuniyyət götürmək istəyir. Bu ayda 18 iş günü var. Yanvarın 1 və 2-si iş günü hesab edilməyən bayram günləri olduğundan onlar həmin dövrə daxil edilmir. Buna görə də məzuniyyətin hesablaması üçün işçinin məzuniyyət günləri 6 təqvim günü hesab ediləcək və aylıq maaş hesablaması üçün ümumi iş günlərindən 4 iş günü (03, 06, 07, 08 yanvar) çıxılacaq.

İşçinin orta aylıq maaşı 1000 manatdır. Bu, məzuniyyətdən əvvəlki 12 təqvim ayı üçün işçinin 12000 manat məbləğində olan maaşının 12 aya bölünməsi ilə müəyyən edilmişdir.

Məzuniyyət haqqı: 1000/30,4 * 6 = 197,36 manat

Aylıq maaş: 1000/18 * 14 (iş günləri) + 197,36 = 974,14 manat

 

Bayram günlərində iş: İstirahət günlərində, səsvermə günlərində, iş günü hesab edilməyən bayram günlərində və milli matəm günlərində görülmüş iş üçün ödənişin hesablanması

 

İşçi bunun əvəzinə başqa bir istirahət günü tələb etmədiyi halda, əməyin vaxtamuzd ödənilmə sistemində gündəlik tarif maaşının ən azı iki misli ödənilir. Əməyin işəmuzd ödənilmə sistemində gündəlik maaşın ən azı iki misli ödənilir. Aylıq maaş alan işçilər üçün, əgər iş aylıq iş vaxtı norması daxilində görülübsə, ödəniləcək maaşmaaşdan əlavə gündəlik vəzifə maaşı məbləğindən  aşağı ola bilməz. Sonuncu məqam ilə bağlı olaraq:

 

Nümunə 7:

 

İşçinin aylıq maaşı 800 manatdır və 2025-ci il dekabr ayında 22 iş günü var. Əgər işçi 21 iş günü tam ştatl işləyirsə və Ümumdünya Azərbaycanlılarının Həmrəyliyi Günündə (31 dekabr - qeyri-iş günü) aylıq iş vaxtını keçməyən müddətdə (20*8 + 7 + 1*8 = 175s) işləyirsə, həmin gün üçün onun aylıq maaşı minimum olaraq aşağıdakı qaydada ödənilməlidir:

800 manat (aylıq maaş) + (800÷22) (bayramda iş üçün gündəlik vəzifə maaşı) = 836,36 manat

 

Nümunə 8:

 

Yuxarıda qeyd edilənlə eyni halı nəzərə alsaq, lakin bu dəfə işçi Ümumdünya Azərbaycanlılarının Həmrəyliyi Günündə (31 dekabr - qeyri-iş günü) aylıq iş vaxtını keçməyərək (20*8 + 7+ 1*4 = 171s) cəmi 4 saat işləyir, həmin gün üçün onun aylıq maaşı minimum olaraq aşağıdakı qaydada ödənilməlidir:

 

800 manat (aylıq maaş) ÷ 175s (aylıq iş saatları) = 4,57 manat (saatlıq tarif maaşı)

4,57 * 4s = 18,28 manat

Aylıq maaş nəticədə 800 + 18,28 = 818,28 manat təşkil edir.

Aylıq maaş alan işçilər üçün, əgər iş aylıq iş saatlarından artıq görülübsə, maaşa əlavə olaraq gündəlik maaşın ən azı iki misli ödənilməlidir.

 

 

Nümunə 9:

 

Əgər aylıq iş saatları norması 160 saatdırsa və işçi bu ayda iş günü sayılmayan bayramda 4 saat işləyir. Beləliklə, həmin ayda faktiki iş saatları 164 saatdır və saatlıq tarif maaşı 5 manat təşkil edir. Aylıq maaş:

5 * 4s * 2 = 40 manat (iş saatları normasından artıq iş üçün)

Aylıq maaş nəticədə 160 * 5 + 40 = 840 manat təşkil edir.

 

 

Növbəli rejim: gecə vaxtı iş görülməsi və çoxnövbəli iş rejimi üçün ödənişin hesablanması

 

Gecə görülən hər saatlıq iş üçün əlavə ödəniş saatlıq tarif maaşının 20 faizi məbləğində, çoxnövbəli iş rejiminin axşam növbəsində hər saatlıq iş üçün işçinin saatlıq tarif maaşının 20 faizi məbləğində və gecə növbələrində 40 faiz məbləğində müəyyən edilir.

İş vaxtının ən azı yarısı gecəyə (axşam saat 22:00-dan səhər saat 06:00-a qədər) düşən iş növbəsi gecə növbəsi hesab edilir. Gecə növbəsindən əvvəlki iş növbəsi iş növbəsinin başlama və bitmə vaxtından asılı olmayaraq, axşam növbəsi hesab edilir.

 

Nümunə 10:

 

Müəssisədə üçnövbəli iş rejimi tətbiq edilir: axşam saat 20-dən saat 4-ə qədər, səhər saat 4-dən saat 12-yə qədər, günorta saat 12-dən axşam saat 20-yə qədər. İşçi birinci növbədə, axşam saat 20-dən saat 4-ə qədər öz əmək funksiyalarını yerinə yetirir. Onun aylıq maaşı 3200 manatdır və iyul ayı üçün aylıq iş saatları 160 saata bərabərdir. Bir günlük iş üçün ödəniş aşağıdakı kimi hesablanacaq:

İş vaxtının yarısından çoxu gecəyə düşür: 6 saat (axşam saat 22-dən saat 4-ə qədər), buna görə də bu iş gecə növbəsi hesab edilir.

3200/160 = 20 manat (saatlıq tarif maaşı)

20 * 40/100 = 8

8 * 8 (gecə növbəsində saatlar) = 64 manat (əlavə ödəniş)

Həmin gün üçün tam ödəniş = 160 + 64 = 224 manat

 

Nümunə 11:

 

Əgər həmin işçi günorta saat 12-dən axşam saat 20-yə qədər, yəni gecə növbəsindən əvvəlki iş növbəsində işləyirdisə, onda:

20 * 20/100 = 4

4 * 8 (axşam növbəsində saatlar) = 32 manat (əlavə ödəniş)

Həmin gün üçün tam ödəniş: 160 + 32 = 192 manat

Qanunvericiliyin tələblərinə uyğun təşkil edilən digər iş rejimləri (iş gününün hissələrə bölünməsi və s.) çoxnövbəli iş rejimləri hesab edilmir. Belə iş rejimində işləyən işçilərə gecə vaxtına düşən hər saatlıq iş vaxtı üçün saatlıq tarif maaşının 20 faizi məbləğində əlavə məbləğ ödənilir.

 

 

Nümunə 12:

 

Eyni işçi çərşənbə axşamı bölünmüş iş rejimi əsasında işini yerinə yetirir, yəni o, axşam saat 17-dən saat 19-a qədər, günorta saat 11-dən saat 13-ə qədər, axşam saat 21-dən saat 1-ə qədər işləyir. Həmin gün üçün ödəniş aşağıdakı kimi hesablanmalıdır:

20 manat (saatlıq tarif maaşı) * 20/100 (əlavə ödəniş üçün) = 4 manat

4 manat * 3 (gecə vaxtına düşən saatlar: axşam saat 22-dən saat 1-ə qədər) = 12 manat

Həmin gün üçün tam ödəniş: 160 manat + 12 manat = 172 manat

 

 

İş vaxtından artıq iş üçün ödənişin hesablanması

 

Əmək Məcəlləsi Azərbaycanda iş vaxtından artıq iş üçün ödənişlər üçün çox müxtəlif qaydalar müəyyən edir. Azərbaycanın əmək haqqının hesablanması məsələləri ilə məşğul olan şəxslər və xüsusilə xarici HR menecerlər/mütəxəssislər yerli əmək haqqı hesablaması xidməti mütəxəssislərindən peşəkar dəstəyə ehtiyac duyurlar. Bu, qeyri-müəyyən qanun müddəalarına görə Azərbaycanda əmək haqqının hesablanması üzrə ən çox müzakirə olunan mövzularından biridir.

Əməyin vaxtamuzd ödənilmə sistemində işçilərə əlavə iş vaxtında görülən hər saatlıq iş üçün saatlıq tarif maaşının iki mislindən az olmayan məbləğdə əlavə ödəniş edilir. Əməyin işəmuzd ödənilmə sistemində onlara müvafiq dərəcəli zamana əsaslanan işçinin saatlıq tarif maaşından az olmayan məbləğdə əlavə ödəniş edilir.

Bu hesablama mürəkkəb görünməsə də, aşağıdakı hallarda qeyri-müəyyən məqamlar yaranır:

 

İş vaxtından artıq iş gecə yerinə yetirildikdə ödəniş

 

İş vaxtından artıq iş üçün ödənişi hesablayarkən əlavə iş vaxtı üçün ödənişin əlavə deyil, ikiqat tarif maaşı olduğunu bilmək zəruridir. Buna görə də gecə işinə görə ödənişlər kimi bütün əlavələr iş vaxtından artıq iş üçün ödənişlər əsasında hesablanmalıdır. Beləliklə, əgər əlavə iş vaxtı gecə saatlarında görülürsə, iş vaxtından artıq iş üçün ödəniş tarif maaşının iki mislinə bərabər olduğundan gecə işi üçün əlavə bu ikiqat tarif məbləğinə tətbiq edilməlidir.

 

Nümunə 13:

 

İşçinin iş saatları günorta saat 14-dən başlayır və axşam saat 22-yə qədər davam edir. Çərşənbə axşamı o, gecə saat 12-yə qədər işləyir, nəzərə alaq ki, axşam saat 22-dən səhər saat 6-ya qədər olan müddət gecədir. Onun saatlıq tarif maaşı 10 manata bərabərdir. Tam günlük iş üçün onun ödənişi olacaq:

Əlavə iş vaxtı üçün ödəniş: 10 * 2s * 2 = 40 manat

Gecə işi üçün: 40 * 20/100 = 8 manat

Həmin gün üçün tam ödəniş: 10 * 8 + 40 + 8 = 128 manat

 

 
İş vaxtından artıq iş çətin şəraitdə həyata keçirildikdə ödəniş

 

Yenə də iş vaxtından artıq iş üçün ödəniş əlavə deyil, ikiqat tarif maaşıdır, ona görə də çətin şəraitdə işə görə bütün ödənişlər əlavə iş vaxtı üçün ödənişlər əsasında hesablanmalıdır. Bu ikiqat tarif maaşı Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 22.08.2002-ci il tarixli 137 saylı “Əmək şəraiti ağır və zərərli olan işlərdə və iqlim şəraitinə görə işləmək üçün əlverişli olmayan iş yerlərində çalışan işçilərin və Azərbaycan Respublikasının işğaldan azad edilmiş ərazilərində işləyən mütəxəssislərin əmək haqqının yüksək məbləğdə ödənilməsini təmin edən artımların (əmsalların) məbləğinin minimum miqdarının müəyyən edilməsi haqqında” Qərarında (bundan sonra “Qərar”) göstərilən əmsala uyğun olaraq tətbiq ediləcək.

 

 

Nümunə 14:

 

Xəzər dənizinin sahilindən 70 km məsafədə işləyən saatlıq tarif maaşı 20 manat olan işçi gündəlik iş vaxtı normasından bir saat artıq olmaqla 9 saat əmək vəzifələrini yerinə yetirir. Ödənişin hesablanması aşağıdakı kimi aparılacaq:

Xəzər dənizində yerləşən obyektlərdə çalışan işçilərin tarif (vəzifə) maaşlarına artımın (əmsalın) minimum məbləği sahillə əlaqə şərtlərindən asılı olaraq müəyyən edilmişdir. Qərara görə sahildən 70 km məsafədə fəaliyyət göstərən işçilər üçün minimum məbləğ 1,75 əmsalında təyin edilmişdir. Beləliklə,

İş vaxtından artıq iş üçün ödəniş: 20 * 2 = 40 manat

Çətin şəraitdə iş vaxtından artıq iş üçün ödəniş: 40 * 1,75 = 70 manat

Həmin gün üçün tam ödəniş: 20 * 8 * 1,75 + 70 = 350 manat

 

 

Nümunə 15:

 

Eyni işçi həmin işi gecə yerinə yetirir:

İş vaxtından artıq iş üçün ödəniş: 20 * 2 = 40 manat

Çətin şəraitdə iş vaxtından artıq iş üçün ödəniş: 40 * 1,75 = 70 manat

Gecə işi üçün: 70 * 20/100 = 14 manat

Həmin gün üçün tam ödəniş: 20 * 8 * 1,75 + 70 + 14 = 364 manat

 

 
Cəmlənmiş uçotda iş vaxtından artıq işə görə ödəniş

 

Cəmlənmiş uçot tətbiq edərkən uçot dövrü üçün iş vaxtı norması işçinin məzuniyyətdə olduğu, müvəqqəti əmək qabiliyyətini itirdiyi və ya orta maaş kompensasiyası aldığı dövrlərlə üst-üstə düşən iş saatları nəzərə alınmaqla tənzimlənir. Başqa sözlə, uçot dövrü üçün iş vaxtı norması növbə cədvəlinə görə bu dövrlərin daxilinə düşən iş saatlarının sayı qədər azaldılır. Uçot dövrünün sonunda iş vaxtından artıq iş saatlarını müəyyən etmək üçün tənzimlənmiş iş saatları dövr üçün faktiki iş saatlarından çıxılacaq.

 

Nümunə 16:

 

Müəssisədə illik əsasla cəmlənmiş uçot tətbiq edilmişdir, uçot dövrü 1 yanvar 2024-cü ildən 31 dekabr 2024-cü ilə qədər olan dövrü əhatə edir. Təqvimə görə bu dövr üçün ümumi standart iş vaxtı 1901 saata bərabərdir. İşçi bu dövr ərzində faktiki olaraq 1920 saat işləmişdir. Bundan əlavə, eyni işçi uçot dövrü daxilində 10 təqvim günü (cəmi 80 saat) illik məzuniyyətdə olmuşdur. Bu halda iş vaxtından artıq iş saatlarının hesablanması aşağıdakı kimidir:

1901 saatlıq standart iş vaxtı norması illik məzuniyyət dövrü ilə üst-üstə düşən 80 saatın çıxılması ilə tənzimlənir və 1821 saatlıq norma alınır.

Sonra iş vaxtından artıq iş təşkil edir: 1920s - 1821s = 99 əlavə iş saatı

 

Azərbaycanda əmək haqqının hesablanması haqqında yuxarıda verilmiş təsvirlər və nümunələr məsləhət və ya tövsiyə kimi qəbul edilməməlidir. Bu əmək haqqı bələdçisinin məzmunu Azərbaycanda əmək haqqı qaydalarının ümumi prinsipləri üçün aydınlıq təmin edir və konkret hallarla bağlı istisnalar və xüsusi vəziyyətlər yarana bilər. Peşəkar əmək haqqı hesablanması üçün hər bir halda mütəxəssisin iştirakı lazımdır.

Azərbaycanın əmək haqqı hesablanması qaydalarının aydınlaşdırılması və ya əmək haqqı xidmətləri tələbləri üçün bizimlə əlaqə saxlayın: [email protected]; +994 50 289 89 73

 

Oxşar Yazılar

Miqrasiya Məcəlləsinin mübahisəli maddələri ilə bağlı Dövlət Miqrasiya Xidmətinin rəsmi mövqeyi

Miqrasiya Məcəlləsinin mübahisəli maddələri ilə bağlı Dövlət Miqrasiya Xidmətinin rəsmi mövqeyi

Dövlət Miqrasiya Xidməti Azərbaycan Respublikası Miqrasiya Məcəlləsinin bir sıra məqamları ilə ba...

Oct 11, 2018
Xarici valyutada əməliyyatlara dair məhkəmə təcrübəsi haqqında

Xarici valyutada əməliyyatlara dair məhkəmə təcrübəsi haqqında

Yasamal Rayon Məhkəməsində xarici valyutada aparılan əməliyyatlar üzrə  məhkəmə işləri üzrə səmər...

Nov 06, 2019
Biznes əməliyyatlarında qarantiyalardan istifadə

Biznes əməliyyatlarında qarantiyalardan istifadə

Bank qarantiyalarından istifadə biznes əməliyyatlarında, xüsusilə irihəcmli əməliyyatlarda və müq...

Feb 15, 2019
Əmək haqqının hesablanması - tutulmalar 2025

Əmək haqqının hesablanması - tutulmalar 2025

Azərbaycanda işçilərdən tutulan gəlir vergisi və məcburi sosial sığorta ödənişləri

Jan 10, 2020
AZƏRBAYCANDA KRİPTOVALYUTA TƏNZİMLƏNMƏSİ

AZƏRBAYCANDA KRİPTOVALYUTA TƏNZİMLƏNMƏSİ

İstənilən fiziki və ya hüquqi şəxs kriptovalyuta fəaliyyətinə başlamazdan əvvəl (blokçeyn texnolo...

Jul 31, 2022