Vergi xəbərləri, tədbirləri və məqalələri barədə məlumat almaq istəyirsinizsə, "Vergi Xəbərləri" başlığı ilə [email protected] ünvanına məktub göndərməyinizi xahiş edirik.
1 yanvar 2020-ci il tarixindən etibarən Azərbaycan Vergi Məcəlləsinə əlavə və dəyişikliklər (bundan sonra "Dəyişikliklər" və ya "Dəyişikliklər 2020") qüvvəyə minir.
Dəyişikliklər əsasən, vergidən yayınmağın qarşısını almağa, vergi orqanının beynəlxalq vergi məsələlərində səlahiyyətlərini artırmağa, verginin hesablanma müddətini azaltmağa və vergi öhdəliyi ilə bağlı bir sıra məqamlara aydınlıq gətirməyə xidmət edir.
Oxumağın asanlığı və təkrarlanmağın qarşısını almaq üçün aşağıda göstərilən bütün mətn Dəyişikliklərin bir hissəsi hesab edilməlidir (izahlar istisna). Mövcud qüvvədə olan və Dəyişikliklərdən sonra da dəyişməyən müddəalar aydın şəkildə qeyd ediləcək "cari" (düzəliş edilməmiş) və ya "əvvəlki" (düzəliş və ya ləğv edilmiş) kimi qeyd ediləcəkdir.
- Sahibkarlıq və investisiya fəaliyyətini təşviq edən vergi azadolmaları və güzəştləri fərdi xarakter daşımamalıdır;
- vergi ödəyicisinin müraciəti əsasında hesablanmış, yenidən hesablanmış, ödənilmiş və artıq ödənilmiş vergilərə, məcburi dövlət sosial sığorta, işsizlikdən sığorta və icbari tibbi sığorta haqlarına, fаizlərə, maliyyə sanksiyalarına və inzibati cərimələrə dair müvafiq icra hakimiyyəti orqanının müəyyən etdiyi orqanın (qurumun) təsdiq etdiyi formada üzləşmə aktını “İnformasiya əldə etmək haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanunu ilə müəyyən edilmiş müddətdə təqdim etməyə. Vergi orqanının yuxarıda göstərilən vəzifəsinə aid olan İnformasiya əldə edilmək haqqında Qanuna əsasən, məlumat sorğularına 7 iş günü ərzində cavab verilməlidir, lazım olduqda əlavə 7 iş günü uzadılmalıdır;
- "İri Vergi ödəyicisi" anlayışı ləğv edilmiş və bəzi vergi ödəyicilərinin mərkəzləşdirilmiş reyestri ilə bağlı yenilənmiş müddəalar qəbul edilmişdir. Dəyişikliklərə əsasən, aşağıdakı vergi ödəyicilərinə mərkəzləşdirilmiş vergi uçotuna icazə verilir:
1) Təbii inhisarlar;
2) Xüsusi vergi rejimi subyektləri;
3) Aşağıdakı tələblərdən birinə cavab verən vergi ödəyiciləri:
3.1. işçilərin orta siyahı sayı 251 və ondan yuxarı olan və ya
3.2. . balansında olan əsas vəsaitlərin orta illik qalıq dəyəri 5.000.000 manatdanyuxarı olan
- Vergi Məcəlləsinin əvvəlki mətnində vergi öhdəliyi üçün qanunla məhdudlaşdırma müddəti kimi 3 il göstərilmişdir. Bu təcrübədə cinayət məsuliyyətinə cəlb olunma ilə bağlı müəyyən şərhlərə səbəb olurdu. Belə ki, vergidən yayınma cinayətinə görə qanuni məhdudiyyət Cinayət Prosessual Məcəlləsinə görə 7 ildir. Vergi Məcəlləsinə dəyişikliklər 2020 -yə əsasən, Azərbaycan Respublikası Vergi Məcəlləsinin tələblərinin (məcburi dövlət sosial sığorta, işsizlikdən sığorta və icbari tibbi sığorta haqları istisna olmaqla) pozulması anından 3 il (xaricdə əldə olunan gəlirlər üzrə xarici dövlətlərin səlahiyyətli orqanlarından müvafiq məlumatlar daxil olduğu hallarda həmin gəlirlər üzrə 5 il, Azərbaycan Respublikasının Cinayət-Prosessual Məcəlləsinə uyğun olaraq təyin edilən vergi yoxlamalarında isə Azərbaycan Respublikasının Cinayət Məcəlləsinə müvafiq olaraq cinayət məsuliyyətinə cəlb etmə müddəti) keçmişdirsə, şəxs həmin hüquq pozuntusunun törədilməsinə görə məsuliyyətə cəlb edilə bilməz və vergi öhdəlikləri yarana bilməz.
- Mövcud mətn vergi orqanı vasitəsi ilə icra olunmasını nəzərdə tutan hesablanmış vergi, cərimə və maliyyə sanksiyalarının toplanması üçün 5 il müddət müəyyən edir. Dəyişikliklər vergi öhdəlikləri ilə bağlı məhkəmə qərarının icrası üçün 5 il müddətinə məhdudiyyət dövrü tətbiq etdi. Dəyişikliklərə əsasən, qanuni qüvvəyə minmiş məhkəmə qərarı ilə təmin edilmiş vergilər üzrə borcların və faizlərin, tətbiq edilmiş maliyyə sanksiyalarının (məcburi dövlət sosial sığorta, işsizlikdən sığorta və icbari tibbi sığorta haqları istisna olmaqla) dövlət büdcəsinə alınması barədə məhkəmə qərarının qüvvəyə mindiyi tarixdən 5 illik müddət keçdikdən belə ödənişlər üzrə borclar silinir.
- Sənədləşdirmədən irəli gələn maliyyə sanksiyaları halları vergi ödəyicisinin yenilənmiş öhdəliklərini də əhatə edir, yəni Məcəllənin 71-1.1-ci maddəsinin tələbləri nəzərə alınmaqla vergi ödəyicisinin sahibliyində olan mallara dair elektron qaimə-faktura, əvvəlcədən sifariş edilmədən təqdim edilən mallar üzrə malların təhvil-qəbul aktı, idxal gömrük bəyannaməsi və bu bəyannamə ilə bağlı hesab-faktura (invoys), alış aktları və ya bu Məcəllənin 71-2-ci maddəsində göstərilən elektron alış aktları, elektron qaimə-faktura təqdim edilənədək komissiyaya, emala və saxlamaya (məsuliyyətli mühafizəyə) götürülmüş mallara görə təhvil-qəbul aktı və qaytarılmış mallara dair malların qaytarılması aktı olmaması halları əlavə edilmişdir.
- Vergi Məcəlləsinə edilmiş dəyişikliklər vergi ödəyicisinin 'fərdi məsuliyyəti' prinsipinə istisna müəyyən etmişdir, yəni əmtəəsiz əməliyyatlar üzrə faydalanan şəxs məsuliyyətə cəlb edilə bilər (rəsmi vergi ödəyicis olmayan şəxs). Son Dəyişikliklərə əsasən, bu maddənin məqsədləri üçün faydalanan şəxs əmtəəsiz əməliyyat aparmaqla mənfəət əldə etmək məqsədilə həyata keçirilən fəaliyyət üzrə faktiki olaraq gəlir əldə edən, o cümlədən əmtəəsiz əməliyyat aparmaqla mənfəət (gəlir) əldə edən hüquqi şəxsin faktiki sahibi və ya əmtəəsiz əməliyyat aparmaqla gəlir əldə edən vergi ödəyicisinə nəzarəti həyata keçirən fiziki şəxsdir.
-POS-terminalların quraşdırılması məcburi olan obyektlərdə POS-terminalların quraşdırılması hallarına nəzarət edilməsi və POS-terminallar quraşdırılmış obyektlərdə nağdsız ödənişlərin qəbulundan imtina hallarının müəyyən edilməsi üçün operativ vergi nəzarəti gücləndirilir. Müvafiq olaraq, bu cür səlahiyyətlər vergi orqanlarına 58.7-ci maddəyə uyğun olaraq müvafiq sənədləşdirmədən və ya prosedur pozuntuları olan əməliyyatlardakı kimi operativ nəzarət tədbiri çərçivəsində məsuliyyətə cəlb etmək hüququnu verir.
- Dəqiqləşdirilərək müəyyən edilmişdirki, bank əməliyyatlarını aparan şəxslər tərəfindən bank hesablarında dondurulmuş vəsaitdən artıq olan pul vəsaitinə dair hesabdan məxaric edilməsini nəzərdə tutan vergi ödəyicisinin ödəmə tapşırıqları icra edilir.
- Transmilli şirkətlər qrupu 16.1.4-2-ci maddədə nəzərdə tutulmuş qaydada müvafiq dövlət orqanı tərəfindən müəyyən edilmiş formada və qaydada hesabatı təqdim etmədiyi təqdirdə 500 manat məbləğində cərimə tətbiq ediləcəkdir.
- Vergi ödəmələrinin müəyyən edilmiş qayda: “ödəmə tarixi ardıcıllığına uyğun hesablanmış vergilər - hesablanmış gecikmə cərimələri və maliyyə sanksiyaları” ardıcıllığı sosial ödənişlərə, məcburi işsizlik sığortasına və tibbi sığorta ödənişlərinə də tətbiq ediləcəkdir.
-Vergi Məcəlləsinə edilmiş Dəyişikliklər (2020), süni bir əməliyyat mənasında başqa bir əməliyyatı gizlətməyə və malların, xidmətlərin və işlərin faktiki çatdırılmadan mənfəət əldə etməyə xidmət edən bir əməliyyat mənasını verən "Əmtəəsiz əməliyyat" anlayışını müəyyən edir. Vergi nəzarəti tədbiri zamanı aşkarlanan, başqa əməliyyatı pərdələmək məqsədilə aparılan və faktiki olaraq mallar, işlər və xidmətlər təqdim edilmədən mənfəət əldə etmək məqsədilə rəsmiləşdirilən əməliyyat Əmtəəsiz əməliyyat hesab edilir. Bu şəkildə əmtəəsiz əməliyyat yolu ilə əldə edilən sənədlər əsasında müəyyən edilən xərclər rəsmi hesab edilmir və ya belə sənədlər ƏDV məqsədilə verginin əvəzləşdirilməsinə əsas vermir.
- Dəyişikliklər daha bir yeni anlayış, "riskli vergi ödəyicisi" anlayışını müəyyən edir. Müvafiq icra hakimiyyəti orqanının müəyyən etdiyi orqanın (qurumun) təsdiq etdiyi meyarlara cavab verən, o cümlədən əmtəəsiz və (və ya) riskli əməliyyatlar aparan şəxsdir riskli vergi ödəyicisi hesab edilir. Vergi ödəyicisinin riskli vergi ödəyicisi olması, habelə riskli vergi ödəyiciləri siyahısından çıxarılması barədə qərar müvafiq vergi orqanı tərəfindən qəbul edilir və bu məlumat vergi sirri hesab edilmir.
- Vergi ödəyicisi riskli vergi ödəyicisi hesab edildikdə, vergi orqanı növbədənkənar (səyyar) vergi yoxlaması və operativ vergi nəzarəti tədbirləri aparmaq hüququna malikdir.
- Vergi orqanları müvafiq qərar qəbul etməklə riskli vergi ödəyicilərinin vergilərini vaxtından əvvəl hesablaya biləcəkdir.
- Riskli vergi ödəyiciləri artıq ödənilmiş vergilərin geri qaytarılması üçün müraciət etdikdə geri qaytarılma üçün müəyyən edilmiş müddət operativ vergi nəzarəti tədbirləri, kameral və ya səyyar vergi yoxlamaları başa çatdıqdan sonra başlayır.
- ƏDV məqsədləri üçün əvvəlki qaydalarla tələb olunan elektron vergi hesab-fakturası ləğv edilir və hazırda tətbiq olunan elektron qaimə-faktura sistemi həm mal, iş və xidmətin təqdim edilməsi, həm də ƏDV məqsədləri üçün istifadə ediləcəkdir;
- Hazırki müddəalara əsasən, xərclərin sənədləşdirilməsi məqsədləri üçün istifadə olunan elektron qaimə-faktura sistemi malların, xidmətlərin və işlərin təqdim edilməsi zamanı göndərilməlidir (təqdim alınmalıdır). Vergi Məcəlləsinə edilmiş son Dəyişikliklər (2020) əsasən, malları təqdim edən, işləri görən və xidmətləri göstərən vergi orqanında uçotda olan şəxs elektron qaimə-fakturanı aşağıdakı müddətlərdə təqdim etməlidir:
a) Məcəllənin 71-1.5.1-ci, 71-1.5.4-cü, 71-1.5.5-ci, 71-1.5.7-ci və 71-1.5.8-ci maddələrində nəzərdə tutulmuş hallarda – mallar göndərilən (verilən) vaxt;
b) əvvəlcədən sifariş edilməyən malların təqdim edilməsi üzrə – malların təhvil verilməsini təsdiq edən sənədin verildiyi tarixdən 5 gün müddətində;
c) işlərin görülməsi və xidmətlərin göstərilməsi üzrə – işlərin görüldüyü və xidmətlərin göstərildiyi tarixdən 5 gün müddətində;
d) Məcəllənin 71-1.5.2-ci, 71-1.5.3-cü və 71-1.5.6-cı maddələrində nəzərdə tutulmuş hallarda – malların qaytarıldığı və vergi tutulan dövriyyənin dəqiqləşdirildiyi vaxtdan 3 gün müddətində
- Vergi ödəyicisi tərəfindən aparılan əməliyyatlar zamanı əməliyyatın xarakterindən asılı olaraq aşağıdakı növdə elektron qaimə-faktura verilir:
-71-1.5.1. malların, işlərin və xidmətlərin təqdim edilməsi barədə;
-71-1.5.2. malların qaytarılması barədə;
-71-1.5.3. malların qaytarılması istisna olmaqla, bu Məcəllənin 163-cü maddəsinə əsasən;
-71-1.5.4. malların vəkalət verən (komitent) tərəfindən agentə (komisyonçuya) verilməsi barədə;
-71-1.5.5. agent (komisyonçu) tərəfindən malların alıcısına təqdim edilən;
- 71-1.5.6. agent (komisyonçu) tərəfindən malların vəkalət verənə (komitentə) qaytarılması barədə;
-71-1.5.7. malların emala verilməsi barədə;
-71-1.5.8. emal prosesi keçmiş malların qaytarılması barədə;
71-1.5.9. bu Məcəllənin 177.5-ci maddəsinə əsasən (ƏDV qeydiyyatı keçmiş tarixlə həyata keçirildikdə ƏDV-nin ödənilməsi və əvəzləşdirilməsi məqsədi ilə)
- Vergi orqanında uçotda olmayan şəxslərdən mallar alındıqda alınmış mallara görə alış aktları və malların alışı tarixindən 5 gün müddətində elektron alış aktı tərtib edilir.Elektron alış aktının forması, tətbiqi, uçotu və istifadəsi qaydası müvafiq icra hakimiyyəti orqanının müəyyən etdiyi orqan (qurum) tərəfindən təsdiq edilir. Vergi ödəyicisi tərəfindən tərtib edilmiş elektron alış aktı çap edilərək vergi orqanında uçotda olmayan fiziki şəxs tərəfindən imzalandığı halda həmin sənəd malların alışını təsdiq edən sənəd hesab edilir və kağız daşıyıcıda alış aktı tərtib edilmir.
- Vergi orqanlarının məlumat sisteminə müəyyən edilmiş meyarlara uyğun olaraq elektron və real vaxt rejimində çıxışı təmin edən nəzarət-kassa aparatlarını quraşdıran vergi ödəyicisi bu kassa aparatının xərclərini gələcək vergilərə qarşı əvəzləşdirə bilər. Bu maddə, 1 yanvar 2019-cu il tarixinədək istifadə olunan kassa aparatlarını müəyyən edilmiş meyarlara cavab verən yeniləri ilə əvəz edən vergi ödəyicilərinə şamil olunur;
- Vergi Məcəlləsi (2020) ilə müəyyən edilmiş digər müddəalardan asılı olmayaraq, rekvizitlərin səhv göstərilməsi və (və ya) bank əməliyyatlarının səhv icra olunması nəticəsində səhv ödənilmiş məbləğlər vergi ödəyicisinin borcu olmadığı halda Məcəllənin 87.4-cü maddəsinə müvafiq olaraq 20 gün ərzində (məcburi dövlət sosial sığorta, işsizlikdən sığorta və icbari tibbi sığorta haqlarına münasibətdə 45 gün ərzində) qaytarılır.
- Dəyişikliklər vergi sirri hesab edilməyən məlumatların siyahısına aşağıdakıları da əlavə edir:
- vergi ödəyicisinin ƏDV-nin məqsədləri üçün qeydiyyatda olub-olmaması haqqında;
- Məcəllənin 16.3-cü maddəsinə uyğun olaraq vergi ödəyicisinin sahibkarlıq fəaliyyətinin və ya digər vergi tutulan əməliyyatlarının dayandırılıb-dayandırılmaması haqqında;
- vergi ödəyicisinin riskli vergi ödəyicisi olub-olmaması haqqında
- Vergi orqanının baxış səlahiyyətləri istənilən vergi nəzarəti tədbirini əhatə etmək üçün genişləndirilmişdir. Vergi Məcəlləsinə Dəyişikliklər 2020-dən əvvəl, bir qayda olaraq, bu səlahiyyət yalnız səyyar vergi yoxlaması zamanı həyata keçirilə bilərdir. Bu prosedur zamanı vergi orqanının müşahidəçiləri cəlb etmək vəzifəsi foto və video çəkilişləri qeyd etmək vəzifəsi ilə əvəz edilmişdir.
- Vergi ödəyicisi tərəfindən vergiyə cəlb edilən əməliyyatlarla yanaşı, vergidən azad olunan, yaxud mənfəət (gəlir) vergisinə cəlb edilməyən əməliyyatlar aparıldıqda, habelə qeyri-sahibkarlıq fəaliyyəti ilə bağlı əməliyyatlar aparıldıqda, həmin əməliyyatlar üzrə gəlirlərin və xərclərin uçotu ayrılıqda aparılmalıdır. Vergi ödəyicisi tərəfindən vergiyə cəlb olunan və vergidən azad olunan, yaxud mənfəət (gəlir) vergisinə cəlb edilməyən, habelə qeyri-sahibkarlıq fəaliyyəti ilə bağlı əməliyyatlar üzrə çəkilən, lakin bölüşdürülməsi mümkün olmayan xərclərin gəlirdən çıxılan məbləği vergiyə cəlb edilən gəlirlərin vergi ödəyicisinin ümumi gəlirlərində xüsusi çəkisi əsasında müəyyən edilir.
- Torpağın yaxşılaşdırılmasına çəkilən xərclər kapitallaşdırılır və illik 7% dərəcə ilə amortizasiya olunur.
- Mülki aviasiya fəaliyyətini həyata keçirən hüquqi şəxslər tərəfindən bu fəaliyyətin məqsədləri üçün Azərbaycan Respublikasında daimi nümayəndəlik yaratmayan qeyri-rezident şəxslərdən icarəyə və ya lizinqə (maliyyə lizinqi istisna olmaqla) götürülmüş hava gəmisinə və hava gəmisinin mühərrikinə görə aparılan ödənişlərdən ödəmə mənbəyində vergi tutulmur (əvvəlki 14%), habelə həmin gəlir vergiyə cəlb edilmir və ƏDV tutulmur.
- Sənaye və texnoloji parklarda vergi azaolmaları gəlir vergisi, mənfəət vergisi, ƏDV, əmlak vergisi və torpaq vergisi məqsədləri üçün 7 ildən 10 ilədək uzadılır.
- Quş əti satışında ƏDV azadolması daha 4 il müddətinə uzadılır və bu zadolma heyvan əti satışına da tətbiq ediləcəkdir. Bu azadolma emal edilmiş heyvan ət və quş əti mallarına şamil edilmir.
- Bina tikintisi fəaliyyəti ilə məşğul olan şəxslər tərəfindən tikilən binalardan dövlətə yaşayış və qeyri-yaşayış sahələri ayrıldıqda, dövlətə ayrılan yaşayış və qeyri-yaşayış sahələrinin təqdim edilməsi üzrə dövriyyələr vergiyə cəlb olunan gəlir hesab edilmir
- Azərbaycan Respublikasında keçirilən Formula 1 və Formula 2 yarışlarına aid qeyri-maddi aktivlər üzərində müəllif hüquqlarından istifadə olunmasına, yaxud istifadə hüquqlarının verilməsinə görə müvafiq icra hakimiyyəti orqanının müəyyən etdiyi orqan (qurum) ilə bağlanılmış müqavilə əsasında onun tərəfindən qeyri-rezident hüquqi şəxsə ödənilən royalti gəlirləri mənfəət vergisindən və mal, iş və xidmətlərə görə ödənişlər ƏDV-dən 2018-ci il yanvarın 1-dən 6 il müddətinə azad edilir.
- Əmtəəsiz əməliyyatlar nəticəsində yaranan xərclər vergidan çıxılan xərc hesab edilmir və bunlar bazar qiymətinə və əlaqədar məlumatlara əsasında vergiyə cəlb ediləcəkdir.
- Fiziki şəxs olan istehlakçılar tərəfindən Azərbaycan Respublikasının ərazisində bina tikintisi fəaliyyəti ilə məşğul olan şəxslərdən nağdsız qaydada alınmış yaşayış və qeyri-yaşayış sahələrinə görə ödənilmiş ƏDV-nin qaytarılması şərtlərini və qaydasını müvafiq icra hakimiyyəti orqanının müəyyən etdiyi orqan (qurum) təsdiq edir. Bu maddəyə uyğun olaraq qaytarılan məbləğ ödənilmiş ƏDV-nin 30 faizini təşkil edir (yəni 5.4%).
- Mülkiyyətində olan əsas vəsaitlərin ilin əvvəlinə qalıq dəyəri 1.000.000 manatdan artıq olan mikro sahibkarlıq subyektlərinə əmlak vergisi ödəməkdən azad olma şamil edilməyəcəkdir.
- Daşınmaz əmlak satılarkən fiziki şəxslərin xüsusi mülkiyyətində olan yaşayış sahələrinin 30 kvadratmetrədək olan hissəsi sadələşdirilmiş vergidən azad olacaqdır. Vergi Məcəlləsinə son dəyişikliklərə (2020) qədər ölçüsündən asılı olmayaraq bütün ərazi vergiyə cəlb edilən hissə hesab edilirdi.
- ƏDV-nin hesablanması və ödənilməsi məqsədi ilə hesablama metodu kassa metodu ilə əvəz olunur. Beləliklə, vergi tutulan dövr alınan mallar, xidmətlər və işlər üçün faktiki ödəniş tarixi olacaqdır.
- ƏDV məqsədləri üçün ödəniş aşağıdakı vaxtda həyata keçirilmiş sayılır:
- nağd pul vəsaitini aldığı, nağdsız ödəmədə isə pul vəsaitinin bankda onun hesabına və ya sərəncamçısı ola biləcəyi hesaba, yaxud göstərilən vəsaiti almaq hüququna malik olacağı hesaba daxil olduğu vaxt;
- qarşılıqlı hesablaşmalar aparıldıqda öhdəliyin ləğv edildiyi və ya ödənildiyi vaxt;
- malların (işlərin, xidmətlərin) təqdim edilməsi üzrə yaranan debitor borclar üzrə – iddia müddətinin bitdiyi vaxt;
- natura şəklində aparıldıqda, habelə barter edildikdə – aktivlərin əldə edildiyi (barter edildiyi) vaxt;
- əvəzsiz təqdim edildiyi hallarda təqdimetmənin həyata keçirildiyi vaxt;
- tələb hüququ güzəşt edildikdə – güzəşt edilən məbləğ üzrə tələb hüququnun güzəşt edildiyi vaxt.
- malların (işlərin, xidmətlərin) qeyri-kommersiya məqsədləri üçün verildiyi vaxt, malların itməsi, əskik gəlməsi, xarab olması, tam amortizasiya olunmadan uçotdan silinməsi və ya oğurlanması baş verdiyi vaxt (gün) vergi tutulan əməliyyatın vaxtı sayılır.
- Məcəllənin 159.6-cı maddəsi tətbiq edildikdə, ləğvetmənin qüvvəyə minməsindən bilavasitə əvvəlki vaxt (gün) vergi tutulan əməliyyatın vaxtı sayılır.
- Vergi ödəyicisi tərəfindən təqdim edilən və dəyəri ödənilməyən mallar (işlər, xidmətlər) üzrə həmin malların (işlərin, xidmətlərin) alıcısı tərəfindən malları (işləri, xidmətləri) təqdim edən vergi ödəyicisinə borc vəsait verildikdə, ƏDV tutulan əməliyyatın vaxtı aşağıdakı vaxt hesab edilir:
a) mallar (işlər, xidmətlər) təqdim edildikdən sonra verilmiş borclar üzrə (kredit təşkilatları və bank əməliyyatları aparan şəxslər tərəfindən verilmiş borclar istisna olmaqla) – borcun verildiyi vaxt;
b) mallar (işlər, xidmətlər) təqdim edilənədək verilmiş borclar üzrə (kredit təşkilatları və bank əməliyyatları aparan şəxslər tərəfindən verilmiş borclar istisna olmaqla) – malların (işlərin, xidmətlərin) təqdim edildiyi vaxt.
- Mallar, xidmətlər və ya işlər üçün ödəniş bir neçə hissə ilə edildikdə, ƏDV məqsədləri üçün hər bir hissə ayrıca ödəniş kimi qəbul edilir, buna görə ƏDV hər hissəyə görə hesablanır və ödənilir.
- ƏDV məqsədləri üçün vergi hesab-fakturası ləğv edilir və elektron qaimə-faktura sistemi ilə əvəz olunur.
- Avans ödənişləri üçün e-qaimə-faktura verilməyəcəkdir.
- Vergi qanunvericiliyinə edilmiş dəyişikliklərə qədər agentə (kommersiya nümayəndəsinə) ƏDV məqsədləri üçün alıcıya (müştərilərə) vergi hesab-fakturası verməyə icazə verilmirdi; Bununla birlikdə Dəyişikliklər ƏDV qeydiyyatı olan agentə alıcıya (sifarişçiyə) ƏDV məqsədləri üçün elektron qaimə-faktura təqdim etməyə və ƏDV-ni əvəzləşdirmə imkan verəcəkdir. Belə ki, Dəyişikliklərə əsasən, agent ƏDV-nin məqsədləri üçün qeydiyyatda olduğu halda digər şəxsdən (vəkalət verəndən) qəbul etdiyi mallar (işlər, xidmətlər) üçün həmin malların (işlərin, xidmətlərin) alıcılarına Məcəllənin 71-1.5.5-ci maddəsində nəzərdə tutulan elektron qaimə-faktura verir. Həmin elektron qaimə-faktura Məcəllənin 175-ci maddəsinə uyğun olaraq ödənilmiş ƏDV-nin əvəzləşdirilməsinə əsas verir. Agent ƏDV-nin məqsədləri üçün qeydiyyatda olmadıqda, alıcı tərəfindən alınmış malların (işlərin, xidmətlərin) dəyəri digər şəxsin (vəkalət verənin) hesabına nağdsız qaydada, ƏDV məbləği ƏDV-nin depozit hesabına ödənildiyi halda agent tərəfindən həmin malların (işlərin, xidmətlərin) alıcısına verilmiş elektron qaimə-faktura ödənilmiş ƏDV-nin əvəzləşdirilməsinə əsas verir. Bu zaman malların (işlərin, xidmətlərin) alıcısı agentdən aldığı elektron qaimə-faktura əsasında digər şəxsə (vəkalət verənə) malların (işlərin, xidmətlərin) dəyərini nağdsız qaydada, ƏDV məbləğini ƏDV-nin depozit hesabına ödəməklə ödənilmiş ƏDV məbləğini əvəzləşdirir
- Əmtəəsiz və (və ya) riskli əməliyyatların rəsmiləşdirildiyi sənədlər Məcəllənin 175-ci maddəsinin məqsədləri üçün verginin (ƏDV-nin) əvəzləşdirilməsinə əsas vermir.
- Yaşayış və qeyri-yaşayış sahələrini satarkən yalnız fərdi şəxslərə sadələşdirilmiş vergi tətbiq ediləcəkdir. Dəyişikliklərə qədər əvvəlki mətndə istifadə edilmiş "şəxslər" ifadəsi fiziki, hüquqi şəxsləri, habelə həm də qeyri-rezidentlərin filial və daimi nümayəndəliklərini də nəzərdə tuturdu. Yəni hüquqi şəxslər artıq adi qaydada vergiyə cəlb ediləcəklər. Təqdim edilmiş yaşayış sahəsində azı 5 il qeydiyyatı olan şəxslərə əvvəllər tətbiq olunan azadolma müddəti 3 ilə endirilmişdir. Əlavə olaraq, fiziki şəxslərin xüsusi mülkiyyətində olan yaşayış sahələrinin 30 kvadratmetrədək olan hissəsi vergidən azad olacaqdır.
- Bina tikintisi fəaliyəti üçün müəyyən edilmiş sadələşdirilmiş vergi (seçimi) aradan qaldırılaraq, adi qaydada ƏDV və mənfəət vergisi müddəaları qüvvədə qalacaqdır.
- pərakəndə satış qaydasında malların təqdim edilməsini həyata keçirən vergi ödəyicisi, eyni zamanda, topdansatış qaydasında malların satışını həyata keçirdikdə, rüb ərzində elektron qaimə-faktura ilə rəsmiləşdirilməli olan əməliyyatların həcmi ümumi ticarət əməliyyatlarının (satışdankənar gəlirlər istisna olmaqla) həcminin 30 faizindən çox olmadıqda sadələşdirilmiş vergi metodunu seçmək hüququna malik olacaqdır.
- vergi orqanında uçotda olmayan şəxslərə (əhaliyə) göstərilən xidmətlərdən başqa, xidmətlərin göstərilməsini həyata keçirən şəxslər tərəfindən əhaliyə xidmətlə yanaşı, hüquqi şəxslərə və vergi ödəyicisi kimi vergi orqanında uçotda olan fiziki şəxslərə xidmətlərin göstərilməsi həyata keçirilirsə, rüb ərzində elektron qaimə-faktura ilə rəsmiləşdirilməli olan əməliyyatların həcmi xidmətlərin göstərilməsi üzrə ümumi əməliyyatların (satışdankənar gəlirlər istisna olmaqla) həcminin 30 faizindən çox olmadıqda sadələşdirilmiş vergi metodunu seçmək hüququna malik olacaqdır.
- Aksiz vergi rüsumlarının böyük əksəriyyəti əhəmiyyətli dərəcədə artır, məsələn içməli spirt, araq, spirtli içkilər üçün 1 litrə 2 manat tarifi 3,2 manata, 1000 tütün məhsulu üçün 20 manat tarifi isə 31 manata artırılır.
- Transmilli şirkətlər qrupunun maliyyə ilində məcmu gəliri 750 milyon avronun manat ekvivalentindən çox olduqda, Azərbaycan Respublikasının tərəfdar çıxdığı beynəlxalq müqavilələr çərçivəsində digər dövlətlərin səlahiyyətli orqanları ilə avtomatlaşdırılmış məlumat mübadiləsinin həyata keçirilməsi məqsədilə transmilli şirkətlər qrupuna daxil olan və Azərbaycan Respublikasının rezidenti olan müəssisə müvafiq icra hakimiyyəti orqanının müəyyən etdiyi orqan (qurum) tərəfindən təsdiq edilmiş müddətdə, formada və qaydada hesabatı vergi orqanına təqdim edir. Bu maddə ilə müəyyən edilmiş hesabatın verilməsini şərtləndirən məbləğ həddi transmilli şirkətlər qrupunun maliyyə hesabatları əsasında müəyyən edilir.
- transmilli şirkətlər qrupu dedikdə müxtəlif ölkələrdə rezident olan iki və ya daha çox müəssisənin daxil olduğu və ya bir ölkədə rezident olan və başqa ölkədə daimi nümayəndəlik vasitəsilə fəaliyyət göstərən müəssisənin daxil olduğu şirkətlər qrupu. Transmilli şirkətlər qrupuna daxil olan müəssisə dedikdə həmin müəssisə, həmin müəssisənin törəmə və asılı müəssisələri, habelə filial və nümayəndəlikləri nəzərdə tutulur.
- xaricdə əldə olunan gəlirlər üzrə xarici dövlətlərin səlahiyyətli orqanlarından müvafiq məlumatlar daxil olduğu hallarda həmin gəlirlər üzrə 5 illik vergi öhdəlikləri müddəti müəyyən olunur (əvvəlki mətndə ümumi müddət üzrə bu 3 il idi).
- 2020-ci il 1 yanvar tarixinədək alınmış mallara (işlərə, xidmətlərə) görə ödənilən ƏDV-nin əvəzləşdirilməsi bu Qanun qüvvəyə minənədək mövcud olan qaydada həyata keçirilir. Alınmış mallara (işlərə, xidmətlərə) görə ödənilmiş ƏDV-nin elektron qaimə-faktura ilə əvəzləşdirilməsi 2020-ci il 1 yanvar tarixindən sonra aparılan əməliyyatlara münasibətdə tətbiq edilir.
-2020-ci il 1 yanvar tarixinədək ƏDV-nin məqsədləri üçün qeydiyyata alınmış vergi ödəyiciləri 2020-ci il 1 yanvar tarixinədək yaranan debitor borcları barədə forması müvafiq icra hakimiyyəti orqanının müəyyən etdiyi orqan (qurum) tərəfindən təsdiq edilən məlumatı 2020-ci il 31 yanvar tarixinədək vergi orqanına təqdim edirlər.
- 2020-ci il yanvarın 1-dək, yəni Dəyişikliklər qüvvəyə minənədək tikinti obyektinin tikinti-quraşdırma işlərinə başlamış və sadələşdirilmiş vergitutma metodunu tətbiq edən vergi ödəyicisi həmin tikinti-quraşdırma işləri üzrə vergiləri bu Qanun qüvvəyə minənədək mövcud olan qaydada ödəyir. Həmin vergi ödəyiciləri tərəfindən 2020-ci il yanvarın 1-dən sonra təqdim edilən yaşayış və qeyri-yaşayış sahələrinə görə ƏDV və gəlir (mənfəət) vergisi hesablanmır.
- Tikinti-quraşdırma işlərinə 2019-cu il 1 dekabr tarixindən başlamış vergi ödəyicisi həmin tikinti-quraşdırma işləri üzrə seçdiyi vergitutma metodu barədə müvafiq icra hakimiyyəti orqanının müəyyən etdiyi orqan (qurum) tərəfindən müəyyən olunmuş məlumat formasını 2020-ci il 1 yanvar tarixinədək təqdim etmədikdə tikilən binalar üzrə yaranan vergi öhdəlikləri bu Qanunla müəyyən olunmuş qaydada yerinə yetirilir.
Azərbaycanın vergi qanunvericiliyi ilə bağlı əlavə suallarınız varsa, bizə müraciət etməyiniz xahiş olunur.
Vergi xəbərləri, tədbirləri və məqalələri barədə məlumat almaq istəyirsinizsə, "Vergi Xəbərləri" başlığı ilə [email protected] ünvanına məktub göndərməyinizi xahiş edirik.
